มีบ้านไหนเลี้ยงสุนัขพันธุ์หน้าสั้น แล้วน้องๆ มีอาการแปลกแปลกๆ บ้างไหมคะ ยกตัวอย่าง เช่น หายใจครืดคราดติดขัด ไอ หรือเหนื่อยง่าย อยู่บ่อยๆ หรือเปล่า อาการนี้ไม่ใช่อาการปกติของสัตว์เลี้ยงทั่วไป แต่กลับเป็นความผิดปกติทางสรีระของสุนัขพันธุ์หน้าสั้น ที่มีลักษณะกะโหลกศีรษะขนาดใหญ่แต่สั้นแบน ทำให้โครงสร้างของหน้า จมูก และปากสั้นนั้นเอง
เพดานอ่อนยาวกว่าปกติ (Elongated soft palate) คือการที่มีเนื้อเยื่อเพดานอ่อนยาวเลยมาปิดฝาปิดกล่องเสียงหรือยื่นเข้าไปในส่วนท่อทางเดินหายใจทำให้ขัดขวางการเคลื่อนที่ของอากาศเข้าไปยังปอดจัดเป็นภาวะที่มีความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตหากปล่อยไว้ระยะเวลานานอาจทำให้สัตว์มีอาการรุนแรงมากขึ้น
สิ่งที่ตามมาคือ ภาวะที่ต่างๆ ของทางเดินหายใจที่แย่ลง ไม่ว่าจะเป็นภาวะกล่องเสียงอักเสบ หนาตัวและม้วนจนผิดรูป (Everted laryngeal saccules) , ต่อมทอนซิลผิดรูป (Everted tonsils) ,กล่องเสียงตีบ (Laryngeal collapse), หรือแม้แต่หลอดลมตีบ (Tracheal collapse) รวมถึงหากพบสัตว์แสดงอาการสำลัก ,ไอ ,สัตว์มีอาการเหนื่อยง่าย ,หรือหายใจลำบากติดขัดร่วมด้วย ดังนั้นจึงรีบทำการควรทำการรักษาโดยการผ่าตัดเพดานอ่อนที่ยาวเกินออก
สายพันธุ์ที่สามารถพบความผิดปกติ มักเป็นสุนัขพันธุ์หน้าสั้น(brachycephalic breed) ได้แก่
- อิงลิช บูลด็อก (English bulldog)
- เฟรนช์ บูลด็อก (French bulldog)
- ปั๊ก (Pug)
- ปักกิ่ง (Pekingese)
- บอสตัน เทอร์เรีย (Boston terrier)
- ชิสุ (Shih Tzu)
- ชาไป่ (Shar Pei)
- บ็อกเซอร์ (Boxer dogs)
- ลาซา แอปโซ (Lhasa Apsos)
- บุลล์ แมสติฟฟ์ (Bull Mastiffs)










อาการผิดปกติที่พบได้มีดังนี้
- ได้ยินเสียงหายใจดัง
- ใช้ปากหายใจแทนจมูกบ่อยขึ้น
- แสดงอาการลักษณะพยายามอาเจียน ไอ (Coughing) สำลัก (Gagging
- ออกกำลังกายได้ไม่นาน (Exercise intolerance)
- ลิ้นและเหงือกสีม่วง (Cyanosis) เนื่องจากขาดออกซิเจน
- หมดสติ (Collapse)
การตรวจวินิจฉัยแยกโรค
ต้องทำการวางยาเพื่อส่องกล้องและทำการตรวจช่องคอจะสามารถเห็นเพดานอ่อนยื่นยาวเลยฝาปิดกล่องเสียง เข้าไปในส่วนท่อทางเดินหายใจ หากในกรณีรุนแรง เพดานอ่อนจะยื่นยาวเข้าไปในกล่องเสียง เป็นสาเหตุทำให้กล่องเสียงเกิดการอักเสบในลักษณะบวมและแดงขึ้น ในกรณีที่เรื้อรังกระดูกอ่อนของกล่องเสียงจะไม่สามารถยืดหยุ่นได้แบบของสัตว์ที่ปกติการตรวจเพิ่มเติม ได้แก่ การเอกซเรย์ช่องอกเพื่อตรวจดูความผิดปกติของท่อทางเดินหายใจส่วนปลาย และปอด ความผิดปกติของเพดานอ่อนยาวควรทำการรักษาเมื่อได้รับการวินิจฉัยโรคแล้ว
วิธีการผ่าตัดเพดานอ่อนยื่นยาว เรียกว่า Staphylectomy มี 2 วิธีหลักๆ คือ
1.การผ่าตัดแบบดั้งเดิม (conventional technique) เป็นวิธีที่ใช้กรรไกรตัดเอาเพดานอ่อนที่ยื่นยาวออกแล้วเย็บด้วยไหมละลาย ข้อเสียของวิธีนี้คือ ใช้ระยะเวลาทำนาน มีเลือดออก และเนื้อเยื่อบวม การหายของแผลจะใช้เวลานานกว่า
2.การผ่าตัดโดยใช้เครื่องมือ ที่เรียกว่า “ Bipolar sealing device หรือ Ligasure" ” ในการตัดเพดานอ่อนที่ยื่นยาวออก เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการตัดเพดานอ่อนพร้อมกับซีลปิดและห้ามเลือดในตัว มีข้อดีคือ ใช้เวลาในการทำเร็วไม่มีเลือดออกและเนื้อเยื่อบวมอักเสบน้อย ภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัดน้อย
การดูแลหลังการผ่าตัด และผลจากการผ่าตัด
ในกรณีที่มีอาการบวมบริเวณที่ทำการผ่าตัด ให้ทานน้ำเย็นและอาหารอ่อนๆ รวมทั้งการสังเกตความผิดปกติต่างๆ ทั้งเสียงการหายใจ สีเหงือก สีลิ้น ความผิดปกติอื่นๆ เช่น การอาเจียน หรือการพยายามขาก หลังผ่าตัดใช้เวลาในการหายของแผล ประมาณ 2-3 สัปดาห์ หากสัตว์ได้รับการวินิจฉัย ตั้งแต่อายุยังน้อย (อายุน้อยกว่า 2 ปี) และน้ำหนักตัวปกติจะง่ายต่อการแก้ไขปัญหาทางเดินหายใจที่เกิดความผิดปกติขึ้นและลดโอกาสการเกิดภาวะหายใจลำบาก ซึ่งหากเป็นสัตว์ที่มีอายุมากและอ้วนจะยากต่อการผ่าตัดรักษา เนื่องจากสัตว์มักจะมีการเกิดความผิดปกติของแผ่นกระดูกอ่อนของฝาปิดกล่องเสียง จัดเป็นอาการเรื้องรังของโรคระบบทางเดินหายใจผิดปกติของสุนัขและแมวพันธุ์หน้าสั้น มาก่อนพบสัตวแพทย์ที่ทำการรักษา
ขอบคุณข้อมูลจาก
สพ.ญ.อรญา ประพันธ์พจน์ (หมอนุ่น)
แผนกอายุรกรรม, แผนกศัลยกรรม,
แผนกโรคหัวใจ